7.SES KİRLİLİĞİ VE GÜRÜLTÜ SORUNU

Ses (Gürültü) kirliliği nedir?

Ses kirliliği diğer adıyla gürültü kirliliği; İnsanların işitme sağlığını ve algılama gücünü olumsuz yönde etkileyen, kişinin psikolojik ve fiziksel dengesini bozabilen, iş verimini düşüren, çevrenin doğallığını bozan, sanayileşme ve modern teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkmış bir çevre sorunudur

Sesin derecesi desibel (dB) ile ölçülmektedir. Gürültünün sınırları, kesin olarak belli değildir. Fakat, 55-65 dB arası, psikolojik rahatsızlık verici gürültüler, 55-90 dB arası, huzur bozucu gürültüler, 90 dB ve üzeri, fizyolojik bozukluğa ne­den olan gürültüler olarak tanımlanmaktadır.

Ses kirliliğine yol açan etmenler nelerdir?

1- Sanayileşme

2- Plansız kentleşme

3- Hızlı nüfus artışı

4- Ekonomik yetersizlikler

5- taşıt sayısının artması

Ses kirliliğinin etkileri nelerdir?

1- Fizyolojik etkiler: Ses kirliliği geçici ya da sürekli işitme kaybına, yüksek tansiyona, solunum ve dolaşım bozukluğuna yol açar.

2- Psikolojik etkiler: Zihinsel etkinliğin azalmasına, strese,uyku düzeninin bozulmasına, sinirliliğe, dikkatin dağılmasına, iş veriminin düşmesine neden olur.

3- İş yapabilme yeteneğine etkileri: Özellikle beklenmeyen zamanlarda ortaya çıkan ses kirliliği, iş veriminin düşmesi, kendini işine verememe ve hareketlerin engellenmesi şeklinde performansı düşürücü etkiler yapar. Gürültünün öğrenmeyi ve sağlıklı düşünmeyi de engellediği deneylerle saptanmıştır.

Ses kirliliğinin önlenmesi için neler yapılabilir?

1- Otomobil kullanımını azaltacak önlemler alınmalıdır. (Taşıtlara susturucu takılmalı, gerekli kontrolleri zamanında yapılmalıdır.)

2- Ev ve iş yerlerinde ses geçirmeyen camlar (ısıcam gibi) kullanılmalıdır.

3- Eğlence yerleri vb. ortamlarda yüksek sesle müzik çalınması engellenmelidir.

4- Gürültü yapan kuruluşlar, şehirlerin dışında kurulmalıdır.

5- Seyyar satıcıların bağırarak mal satmaları yasaklanmalıdır.

6- Evlerde başkasını rahatsız edecek şekilde gürültü edilmemelidir.

7- Ses kirliliği konusunda kişi ve kuruluşlar bilinçlendirilmelidir.

Ses kirliliğinin insan sağlığına etkileri nelerdir?

Gürültünün insan sağlığı üzerindeki etkileri hem sağlıksal hem davranışsal yönde ortaya çıkabilir. Genel olarak, “gürültü” diye adlandırılan her türlü ses insan sağlığını fizyolojik ve psikolojik olarak etkiler. İstenmeyen bu sesler sinir, saldırganlık, hipertansiyon, yüksek stres, kulak çınlaması ya da kulak uğuldaması, duyma kaybı, uyku bozuklukları gibi pek çok sonuç doğurabilir.

Bu sonuçlar içinde, stres ve hipertansiyon ciddi sağlık sorunlarına kapı açabilirken, kulak çınlamaları ve uğuldamaları unutkanlığa, ciddi ruhsal bunalımlara ve kimi zaman panik ataklara neden olabilir.

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ İNSANI ÖLDÜREBİLİR!!!!

DÜNYA Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) araştırması, gürültü kirliliğine maruz kalan insanların "uykularında bile" stres altında yaşadıklarını ve çeşitli kalp rahatsızlıkları nedeniyle ölme risklerinin önemli oranda arttığını ortaya koydu. Yüksek sese maruz kalanların vücudunda, yüksek oranda stres hormonu bulundu. 

BU hormonun "kronik strese" yol açtığını vurgulayan uzmanlar, ölümle sonuçlanan kalp rahatsızlıklarının yüzde 2'sinin gürültü nedeniyle oluşan stresten kaynaklandığını kaydetti. Raporda, devamlı yüksek stresle yaşamanın çok ciddi psikolojik sorunlara yol açabileceği belirtildi.

yanlış şehir planlaması gürültü kirliliğinin etkenini artırır

ŞİKAYET KONUSU	BAŞVURUDA BULUNULACAK YETKİLİ İDARE
Endüstri tesisleri gürültüsü Eğlence yeri gürültüsü Atölye, İmalathane ve İşyeri gürültüsü Bina içinde yapılan tadilat dışında şantiye (inşaat) faaliyetleri gürültüsü Karayolları gürültüsü Demiryolları gürültüsü Havaalanları gürültüsü	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya Çevre ve Şehircilik İl  Müdürlüğü Öncelikle yetki devri yapılan belediye başkanlıkları
Susturucu veya ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı kullanma Korna veya ses çıkaran başka bir cihazın zorunlu haller dışında kullanma Toplu taşıma araçlarında müzik sesinden kaynaklanan gürültü	Belediye sınırları içinde il/ilçe emniyet (trafik) müdürlüğü Belediye sınırları dışında il/ilçe jandarma komutanlığı
Deniz ve deniz araçlarından kaynaklanan gürültü	Sahil Güvenlik Komutanlığı Bağlısı Bot Komutanlıkları
Dini tesislerde ses yükseltici kullanımından çevreye yayılan gürültü	Diyanet İşleri Başkanlığı İl/İlçe Müftülükleri
Ev faaliyetleri ve komşuların oluşturduğu gürültü (Konut içerisinde kişilerin kendi davranış ve alışkanlıklarından kaynaklanan; kapı, pencere kapatma, yürüme, konuşma, temizlik yapma, mobilya çekme, televizyon seyretme, radyo dinleme, eğlence amacı dışında kullanılan her türlü müzik aleti, çamaşır makinesi, buzdolabı, elektrik süpürgesi gibi aletleri kullanma, evcil hayvan besleme gibi faaliyetler ile bina içinde yapılacak tadilatı)	İlgili belediye zabıtası veya kolluk kuvveti (polis veya jandarma)
Ev faaliyetleri ve komşuların oluşturduğu gürültü haricinde, konut ve bahçesindeki gürültü (düğün vb gibi kutlama, havai fişek atımı gürültüsü gibi)	Çevre ve Şehircilik Bakanlığı veya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Öncelikle yetki devri yapılan belediye başkanlıkları yetki devri yapılan belediye başkanlıkları
Konut ve bahçesinin dışındaki kişilerden meydana gelen gürültü (yüksek sesle konuşarak, bağırarak, anons sistemleri gibi ses yükseltici araçlar kullanılarak ve darbeli düzenli veya düzensiz sesler çıkararak propaganda, reklâm, duyuru, tanıtım ve satış yapmak, sokakta yapılan eğlenceler (düğün, havai fişek atımı v.b.)	İlgili belediye zabıtası veya kolluk kuvveti (polis veya jandarma)
Hayvan sesi gürültüsü	İlgili belediye zabıtası veya kolluk kuvveti (polis veya jandarma)
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri ve yetki devri yapılan belediyelerin sorumluluğunda olan gürültü şikayetlerinizi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendime, İzin ve Denetim Genel Müdürülüğü, Çevre ve Şehircilik İl müdürlükleri ve yetki devri yapıldı ise yetki devri yapılan belediye başkanlıklarına bildirebilirsiniz.

Gürültüden Etkilenme

Kişilerin;

• Sosyo-ekonomik durumuna,
• Yaşına,
• Hoşgörüsüne,
• Gürültü kaynaklarına bağımlılığına bağlı olarak değişim gösterebilmektedir.

Aşağıdaki tabloda gürültü seviyesindeki artışa bağlı olarak toplumun bu değişimden etkilenme seviyesi ve tepkileri gösterilmektedir.

ARTIŞ (dB)	Değişimin Toplum Tarafından Algılanması	Gürültünün Etkisi
0	Fark edilmez	Yok
3	Değişim Ancak Fark Edilebilir	Çok Az
3-5	Değişim Kolayca Fark edilebilir	Az
5-7	Aralıklı Şikayetler Görülebilir	Orta Seviyede
7	Rahatsız Olunur	Orta Seviyede
7-10	Aralıklı Şikayetler	Yüksek
10-15	Geniş çaplı Şikayetler	Çok Yüksek
15-20	Grup Reaksiyonları Görülebilir	Çok Yüksek

                                         

Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından 2009 yılında yayımlanan “Avrupa için Gece Gürültüsü Rehber Dokümanı” isimli raporda, yapılan çalışmalar sonucunda aşağıdaki tabloda sunulan veriler elde edilmiştir.

Etkiler		Gösterge	Eşik Değer, dB
Biyolojik Etkiler	Dolaşım sistemi aktivitelerinin değişmesi	*	*
	EEG uyanması	LAmax, içerde	35
	Hareketlilik, hareketliliğin başlaması	LAmax, içerde	32
	Çeşitli uyku safha sürelerinin değişmesi, uyku yapısının değişmesi ve uykunun bölünmesi/parçalanması	LAmax, içerde	35
Uyku Kalitesi	Gece uyanmak veya (sabah) çok erken uyanmak	LAmax, içerde	42
	Uyku başlangıç döneminin uzaması, uyumada zorluklar	*	*
	Uyku bölünmeleri, uyku süresinin azalması	*	*
	Uyku sırasındaki ortalama hareketliliğin artması	Lgece, dışarda	42
İyi Hissetme/Olma	Şahsi raporlanmış uyku bozukluğu	Lgece,dışarda	42
	Uyku getirici/yatıştırıcı ilaç kullanımı	Lgece,dışarda	40
Sağlık Durumları	Çevresel uykusuzluklar	Lgece,dışarda	42

* Biyolojik olarak etkilerin olmasına rağmen gösterge veya eşik değer belirlenememiştir.

GÜRÜLTÜYÜ AZALTMAK İÇİN ALINABİLECEK TEDBİRLER

• Bazı gürültü kaynaklarından yayılan gürültünün azaltılması için yapılması gerekenler
• Susturucu ve ses giderici diğer parçaları olmadan bir motorlu kara taşıtı ile trafiğe çıkılmaması.
• Motorlu taşıtların üzerinde veya içinde, korna veya ses çıkaran başka bir cihazın gereksiz yere kullanılmaması.
• Hız sınırlarına uyulması.
• Yüksek viteste ve düşük devirde sürme şeklinin benimsenmesi.
• Radyo, televizyon ve müzik aletlerinin yerleşim alanlarında ve gürültüye duyarlı bölgelerde rahatsızlık verecek seviyede seslerinin yükseltilmemesi veya konumlandırılmaması
• Konut bölgelerinde insanları çok rahatsız eden sokak düğünlerinin ve havai fişek kullanımının yapılmaması.
• Yol ve bina inşaatı işlerinde kullanılan ekipmanların konut bölgelerinde akşam ve gece saatlerinde kullanılmaması.
• Yerleşim yerlerinde lokomotif sürücülerinin birbirlerine sesli sinyal vermelerinin yasaklanması.
• Hava alanları ve sanayi bölgelerinin yerleşim yerlerinden uzakta kurulması
• Gürültüye duyarlı alanların iyi bir kent planlaması yapılarak trafiğin yoğun olduğu bölgelerden uzakta kurulması.
• Yerleşim yerlerinde, gürültü rahatsızlığının önlenmesi ve sağlığın bozulmaması için yapılarda ses yalıtımına önem verilmesi.